بسم الله الرحمن الرحیم
حدیث غدیر، برترین دلیل شیعه بر ولایت امیر مؤمنان علیه السلام است که با سند‌های صحیح و به صورت متواتر از طریق شیعه و سنی نقل شده است ؛ اما در عین حال برخی از علمای اهل سنت که اعتراف به چنین مطلبی برایشان ناگوار و پذیرش چنین حقیقتی سخت بوده، چشمان خود را بسته و صحت آن را زیر سؤال برده‌اند!
از جمله ابن حزم اندلسی ظاهری که با دفاع از ابن ملجم مرادی، عداوت خود با امیر مؤمنان علیه السلام را علنی کرده است، در کتاب الفصل خود می‌نویسد: «وأما من کنت مولاه فعلى مولاه فلا یصح من طریق الثقات أصلاً؛ حدیث: من کنت مولاه... به هیچ وجه از طریق افراد ثقه تایید نشده است!!»
(ابن حزم اندلسی، علی بن أحمد بن سعید بن حزم الطاهری أبو محمد (متوفای548 هـ)، الفصل فی الملل والأهواء والنحل، ج 4، ص 116، ناشر: مکتبة الخانجی – القاهرة)
و ابن تیمیه حرانی (متوفای728هـ) نیز که در انکار فضائل اهل بیت علیهم السلام زبانزد عام و خاص است در منهاج السنة می‌نویسد: «وأما قوله من کنت مولاه فعلی مولاه فلیس هو فی الصحاح لکن هو مما رواه العلماء وتنازع الناس فی صحته فنقل عن البخاری وإبراهیم الحربی وطائفة من أهل العلم بالحدیث انهم طعنوا فیه وضعفوه... ؛ حدیث: من کنت مولاه... در کتب روائی صحیح شش گانه آورده نشده است، بعضی از دانشمندان آن را روایت کرده‌اند ؛ ولی در صحت آن دچار اختلاف شده‌اند، از بخاری و ابراهیم حربی وگروهی دیگر از اهل دانش نقل شده است که آنان این حدیث را تضعیف کرده‌اند.»
(إبن تیمیة الحرانی، أبو العباس أحمد بن عبد الحلیم، منهاج السنة النبویة، ج 7، ص 319، تحقیق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسة قرطبة، الطبعة الأولى، 1406)
و سعد الدین تفتازانی (متوفای791هـ) در جواب از حدیث غدیر می‌نویسد: «والجواب منع تواتر الخبر فإن ذلک من مکابرات الشیعة کیف وقد قدح فی صحته کثیر من أهل الحدیث ولم ینقله المحققون منهم کالبخاری ومسلم والواقدی ؛جواب ما این است که حدیث غدیر متواتر نیست و این از زورگویی‌های شیعه است، ؛ زیرا بسیاری از علما و محققین علم حدیث ؛ از جمله بخاری، مسلم و واقدی در صحتش اشکال کرده و آن را نقل ننموده‌اند.»
(التفتازانی، سعد الدین مسعود بن عمر بن عبد الله، شرح المقاصد فی علم الکلام، ج 2، ص 290، ناشر: دار المعارف النعمانیة - باکستان، الطبعة: الأولى، 1401هـ - 1981م)
نقد و بررسی:
برای روشن شدن حقیت مطلب و نیز برای سنجش ارزش سخن ابن حزم، ابن تیمیه و تفتازانی کافی است که به اعترافات علما و دانشمندان نام آور اهل سنت که در علم حدیث و رجال خبره فن هستند، در باره حدیث غدیر اشاره شود. طبیعی است که با اثبات صحت و یا تواتر حدیث غدیر و ورود آن در صحاح سته اهل سنت، میزان تقوی و انصاف این دو دانشمند سنی برای همگان روشن خواهد شد.
ما در ابتدا تواتر حدیث غدیر را از زبان بزرگان سنی نقل و سپس تعدادی از أسناد آن را که علمای رجال سنی به صحت آن‌ها اعتراف کرده‌اند، خواهیم آورد.
اعترافات علمای اهل سنت بر تواتر حدیث غدیر:
حدیث غدیر نه تنها سندش صحیح است ؛ بلکه بسیاری از بزرگان اهل سنت تواتر آن را پذیرفته‌اند که ما به نام چند تن از آنان اشاره می‌کنیم: [متن کامل گفتار و شرح حال هر یک از آنان]
1. شمس الدین ذهبی (متوفای748هـ)
2. ابن حجر عسقلانی (متوفای 852 هـ )
3. ابن حجر الهیثمی (متوفای974هـ)
4. جلال الدین سیوطی (متوفای 911هـ)
5. أبو حامد غزالی (متوفای505هـ)
6. ملا علی قاری (متوفای1014هـ)
7. علامه شمس الدین الجزری الشافعی (متوفای833هـ)
8. سبط بن جوزی (متوفای 654هـ)
9. علامه اسماعیل بن محمد العجلونی الجراحی (متوفای 1162هـ)
10. محمد بن اسماعیل صنعانی (متوفای1182هـ)
11. محمد بن جعفر الکتانی (متوفای1345هـ)
12. محمد ناصر البانی (1332هـ. 1914م ؛ 1420هـ - 1999م)
13. شعیب الأرنؤوط (معاصر)
اعتراف علمای اهل سنت به صحت حدیث غدیر [متن کامل گفتار آنان]
1. ترمذی از أبو طفیل
2. ابن ماجه قزوینی از سعد بن أبی وقاص
3. ابن ماجه قزوینی از براء بن عازب
4. ابن حجر عسقلانی از امیر مؤمنان علیه السلام
5. احمد بن حنبل از ریاح بن الحرث
6. احمد بن حنبل از أبی طفیل
7. احمد بن حنبل از سعید بن وهب و زید بن یسع
8. نسائی از زید بن أرقم
9. نسائی از سعد بن أبی وقاص
10. حاکم نیشابوری از زید بن أرقم
11. بزار از زید بن یثیع
12. بزار از سعد بن أبی وقاص
13. ابن أبی عاصم از امیرمؤمنان علیه السلام
14. طبرانی از زید بن أرقم
کتاب‌هایی که توسط بزرگان اهل سنت درباره سند حدیث غدیر نوشته شده:
گستردگی أسناد حدیث غدیر آن چنان بوده است که برخی از دانشوران اهل سنت، برای جمع آوری تمام آن‌ها مجبور شده‌اند کتاب‌های مستقلی بنویسند که جای هیچ تردیدی را باقی نمی‌گذارد.[معرفى و شرح کتابها]
1. محمد بن جریر طبری (متوفای310هـ
2. أبو العباس ابن عقده (333هـ)
3. شمس الدین ذهبی (متوفای 748هـ)
نتیجه بحث:
حدیث غدیر نه تنها با سند‌های صحیح نقل شده است ؛ بلکه به اعتراف بزرگان اهل سنت متواتر است و حتی کتاب‌های مستقلی در باره آن توسط علمای سنی نوشته شده است ؛ اما پذیرش و اعتراف به آن نیازمند قلب سلیم، تقوا و انصاف است که متأسفانه برخی از دشمنان اهل بیت علیهم السلام ؛ از جمله ابن تیمیه حرانی و ابن حزم اندلسی از داشتن آن محروم بوده‌اند.
ابن حجر عسقلانی در لسان المیزان در باره ابن تیمیه و انصاف آن در نقد احادیث، می‌نویسد: «لکن وجدته کثیر التحامل إلى الغایة فی رد الأحادیث التی یوردها بن المطهر وان کان معظم ذلک من الموضوعات والواهیات لکنه رد فی رده کثیرا من الأحادیث الجیاد التی لم یستحضر حالة التصنیف مظانها؛ ابن تیمیه در ردّ احادیثی که علامه حلی به آن استدلال کرده است زیاده‌روی نموده است تا آنجا که احادیث خوب و معتبر فراوانی را رد کرده است.»
(لسان المیزان، ج 6، ص 319، أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی الوفاة: 852، ناشر: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات - بیروت - 1406 - 1986، الطبعة: الثالثة، تحقیق: دائرة المعرف النظامیة – الهند)
و در فتح الباری می‌نویسد: «وأنکر بن تیمیة فی کتاب الرد على بن المطهر الرافضی المؤاخاة بین المهاجرین وخصوصا مؤاخاة النبی صلى الله علیه وسلم لعلی قال لأن المؤاخاة شرعت لإرفاق بعضهم بعضا ولتألیف قلوب بعضهم على بعض فلا معنى لمؤاخاة النبی لأحد منهم ولا لمؤاخاة مهاجری لمهاجری وهذا رد للنص بالقیاس وإغفال عن حکمة المؤاخاة؛ ابن تیمیه در کتابش که رد بر علامه حلی است داستان عقد برادری بین مهاجران مخصوصاً بین رسول خدا و علی را انکار کرده و می گوید: فلسفه عقد اخوت برای تألیف دل‌ها و ایجاد محبت و دوستی بین دو نفر تشریع شد ؛ ولی بین دو مهاجر و شخص رسول خدا بی معنی است. این این حرف‌ها را کسی می زند از حکمت این دستور بی خبر است.»
(فتح الباری شرح صحیح البخاری، ج 7، ص 271، أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی الوفاة: 852، ناشر: دار المعرفة - بیروت، تحقیق: محب الدین الخطیب)
و البانی وهابی، هدف خود را از بررسی سند حدیث غدیر، زیاده روی ابن تیمیه در تضعیف این روایت دانسته و می‌گوید:«فقد کان الدافع لتحریر الکلام على الحدیث و بیان صحته، أننی رأیت شیخ الإسلام بن تیمیة، قد ضعف الشطر الأول من الحدیث و أما الشطر الآخر، فزعم أنه کذب ! و هذا من مبالغته الناتجة فی تقدیری من تسرعه فی تضعیف الأحادیث قبل أن یجمع طرقها و یدقق النظر فیها و الله المستعان؛ غرض من از تشریح حدیث غدیر و بیان صحت آن، تضعیف ابن تیمیه بخش اول (من کنت مولاه فعلی مولاه) و دروغ دانستن بخش دوّم (اللهمّ وال من والاه...) آن است، این زیاده روی ابن تیمیه و عجله در تضعیف احادیث قبل از مطالعه در اسناد متعدد روایت و دقت نظر در صحت و سقم آن است.»
(البانی، محمد ناصر، السلسلة الصحیحة، ج 4، ص 249)
آن‌چه ما نقل کردیم، مختصری از اعترافات بزرگان سنی و صحه گذاشتن آن‌ها بر حدیث غدیر بود، برای اطلاع بیشتر به کتاب الغدیر، ج1، ص294 مراجعه بفرمایید. علامه امینی رضوان الله تعالی علیه 43 نفر از دانشمندان سنی را نام می‌برد که تصریح به صحت حدیث غدیر کرده‌اند.
الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة علی بن أبی طالب علیه السلام
منبع: سایت مؤسسه حضرت ولى‌عصر(عج)
براى مطالعه متن کامل مقاله به (اینجا) مراجعه کنید و متن کامل مقاله را با فرمت PDF از (اینجا) دریافت کنید
کلمات کلیدی: اهل سنت، امامت، شیعه، خلافت، عید غدیر، اهل بیت، امام على، پیامبر اعظم، ولایت، تواتر حدیث غدیر
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.
