88/7/1:: 6:12 عصر
مرصـاد
دیدگاه
بازیهای فکری و بومی سیستان و بلوچستان که اوج فرهنگ و تمدن کهن سرزمین آریایی را در این گوشه از کشور نشان می‌دهد به علت بی‌توجهی و روزمرگی مسئولان فرهنگی رو به فراموشی و نابودی است.
سیستان سرزمینی دارای تمدن کهن و فرهنگی اصیل است که از زوایای مختلف دارای اهمیت زیادی است، آثار تاریخی منحصر به فرد بیش از پنج هزار سال قدمت، جاذبه‌های طبیعی و فرهنگ اصیل و کهن سیستان، مشتاقان به تاریخ و فرهنگ را به سوی این دیار می‌کشاند.
یافته باستان شناسی در زابل نشان از اوج هوش و پرتعداد بودن بازیهای بومی و محلی سیستان و بلوچستان است
مطالعه بر روی ابعاد مختلف تمدن و فرهنگ سیستان اوج هنر و استعداد مردمان این سرزمین آفتاب را در گذشته‌های دور به ما نشان می‌دهد، چنانچه در یافته‌های شهر سوخته اندیشه کنیم در می‌یابیم که بشر ساکن در این محوطه منحصر به فرد پنج هزار ساله به جزو پیشرفت در حوزه تمدن، فرهنگ، هنر، علم، تجارت و صنعت در فراهم ساختن محیطی مفرح و سرگرم کننده برای خود نیز موفق بودهاند.
بر اساس یافته‌های باستان شناسی در شهر سوخته زابل تخته نردی پیدا شده که اوج هوش و سرگرمی مردمان سیستان در پنج هزار سال قبل را نشان می‌دهد، یافتن این تخته نرد که به گفته کارشناسان قدیمی‌ترین بازی فکری دنیا به شمار می‌رود گواه این است که تفریح و سرگرمی در بین آن تمدن عظیم از جایگاه خاصی برخوردار بوده است.
این تخته نرد در واقع یک نوع بازی ریاضی محسوب می‌شود و ارتباط زیادی با هوش داشته است. البته در دوره‌های بعدی نیز تا ظهور اسلام و پس از آن تا دوران معاصر به بسیاری از موارد فرهنگی و خرده فرهنگی می رسیم که بازیهای محلی اصیل از جمله آنها به شمار مى‌روند.
ادامه مطلب...
کلمات کلیدی: زاهدان، سیستان، زابل، آداب و رسوم، بازیهای بومی، شهر سوخته، سرزمین آریایی
88/6/9:: 4:44 عصر
مرصـاد
دیدگاه
زاهدان - شیوا سرکزی، خبرنگار جام‌جم
ماه مبارک رمضان در بین مردم سیستان نیز همچون دیگر نقاط کشور با آداب و رسوم خاصی همراه است.
سیستان به لحاظ دارا بودن پیشینه تاریخی خوب و غنی فرهنگی و تاریخی، از جایگاه و ارزش والایی در میان شهرستان‌ها و مناطق مختلف کشور برخوردار است.
رمضان‌خوانی و سحرخوانی دو آیین مهم منطقه سیستان در ماه مبارک رمضان است که هر کدام ویژگی خاص خود را دارد.
برخی سوابق تاریخی و گفته‌ها نشان می‌دهد که آیین سحرخوانی و رمضان‌خوانی از حدود 1400 سال قبل یعنی از اوایل اسلام نزد ساکنان سیستان مرسوم بوده است.
حبیب جدیدالاسلام، استاد رشته ادبیات دانشگاه آزاد زاهدان می‌گوید: در آیین سحرخوانی، چند نفر از ریش سفیدان و معتمدان روستاهای سیستان قبل از آغاز سحر از خواب بیدار شده و با رفتن به پشت بام خانه‌ها با خواندن اشعار محلی و مذهبی مردم روستا را از فرارسیدن وقت سحر باخبر می‌کنند.
وی افزود: این افراد اشعار مذهبی و سروده‌های شاعران از جمله، خواجه عبدالله انصاری و باباطاهر را با صدای بلند بر پشت‌بام‌ها می‌خوانند.او خاطرنشان کرد: ترانه‌های عامیانه سیستانی نیز بخش مهمی از گنجینه فرهنگی این دیار است که همانند آیینهای پاک، از زندگی ساده مردم سیستان حکایت می‌کند.به گفته وی، این ترانه‌ها بخشی از اجراهای سحرگاهی سحرخوان‌های سیستان است که از قداست خاصی برخوردار است.
آیین رمضان‌خوانی نیز از 8 تا 14 ماه رمضان در سیستان مرسوم بوده و در میان مردم منطقه از محبوبیت برخوردار است.
در این آیین که شب‌ها اجرا می‌شود، جمع زیادی از جوانان و نوجوانان هر محله در مقابل منازل مردم اجتماع کرده و اشعار محلی را با صدای رسا قرائت می‌کنند که از جمله آن اشعار «رمضو الله الله رمضو، رمضو الله خوشنوم خدا، رمضو اومْده مهمونش کنه، گوو گوساله ره قربونش کنه، ای سرا از کِنه که کولَک داره، اگه فهمو صابیو بورک داره، ای سرا از کِنه که رو و بادَه، دو پسر داره که نو دوماده» است.
شرکت‌کنندگان در این آیین پس از اجرای برنامه رمضان‌خوانی برای دریافت انعام از سوی صاحبخانه در انتظار می‌مانند.
پس از لحظاتی کوتاه صاحبخانه با چهره‌ای گشاده با قدری کلوچه محلی یا مقادیری پول یا مواد غذایی در حد توان و وسع خود، به جمع رمضان‌خوانان پیوسته و در صورت تمایل همراه آنان رفته یا موادغذایی و پول در اختیار آنان قرار می‌دهد.
در گذشته جوانان، با اجرای آیین رمضان‌خوانی پول و غذا از مردم جمع‌آوری کرده و در میان نیازمندان و فقرا توزیع می‌کردند.
این آیین در واقع برای کمک‌رسانی به مستمندان در ماه مبارک رمضان بخصوص کسانی که توان کار کردن و حتی حرکت کردن نداشتند برگزار می‌شد که متاسفانه رفته رفته کمرنگ شده است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: آیینهای رمضان‌خوانی و سحرخوانی ریشه در فرهنگ غنی مردم سیستان دارد و در واقع این آیین‌ها قداستی خاص به ماه مبارک رمضان می‌بخشد.
وی افزود: تداوم چنین آیینی باعث می‌شود سنت‌های حسنه و فرهنگ غنی منطقه سیستان بیش از پیش حفظ شود.
منبع: جام جم (با تشکر از آقا منصور)
مطالب مرتبط:
ـ رمضان خوانی سنت حسنه سیستانی‌ها در ماه ضیافت الله
ـ آیین رمضان در ایران از گذشته تا کنون
ـ نیایش‌های سیستانی‌ها در ماه خدا
ـ رمضان و ادب و هنر (یادداشتى کامل‌تر از وبلاگ سیستان سرزمین شگفتیها و مهد دلیران)
کلمات کلیدی: سیستان، زابل، رمضان، رمضان‌خوانى، الله رمضو، آداب و رسوم
