دعوت پیامبر از مسیحیان نجران برای پذیرش اسلام
بیست و چهارم ذی الحجه سالروز واقعه ای مهم در صدر اسلام است. پس از فتح مکه آوازه اسلام سراسر جزیره العرب را فراگرفته بود و گروه ها و هیئت های متعددی پس از سال هشتم هجری برای آشنایی با اسلام به مدینه سفر می کردند. در سال نهم هجری این مراجعات به حد اعلای خود رسید تا آنجا که این سال را «عام الوفود» نامیدند. این مسئله پیامبر اسلام را بر آن داشت تا نامه ها و نمایندگانی ویژه را برای دعوت به اسلام به سوی زمامداران، پادشاهان و بزرگان کشورها و اقوام مختلف روانه سازد.
به واقع حضور نمایندگان اقوام و گروه‌های مختلف در مدینه نشان دهنده نفوذ اسلام درمیان مردمان نقاط دور دست و فرصتی مناسب برای گسترش مرزهای ایمانی مسلمانان بود.
حال سال دهم هجری است، یکی از اقوامی که مورد توجه رسول خدا قرار می گیرد مسیحیان نجران است. نجران نقطه ای است درمیان سرزمین حجاز و یمن که پیامبر(ص) در نامه ای به اسقف نصارای این منطقه آنان را اینچنین به اسلام دعوت می کند: «شما را از ولایت بندگان نهی کرده و به پرستش خدا دعوت می کنم، از ولایت بندگان خدا خارج شوید و در ولایت خداوند وارد گردید».
اسقف مسیحیان نجران هنگامی که این نامه را دریافت می کند، شورایی از همکیشان و نزدیکان خود تشکیل می دهد تا پاسخی مناسب برای این پیام الهی بیابند. نتیجه بحث های جمع، این می شود که هیئتی از بزرگان مسیحی نجران برای ملاقات رسول خدا(ص) به مدینه سفر کند، زیرا پیامبر از آنان خواسته بود یا دعوت اسلام را بپذیرند و یا براساس امر الهی به حکومت اسلامی جزیه پرداخت کنند و درغیر اینصورت باید آماده جنگ باشند.
بزرگان نصارای نجران هنگامی که به مدینه می رسند با لباس های فاخر و زیور آراسته برای ملاقات رسول الله اجازه می خواهند اما پیامبر آنان را نمی پذیرد. برای اطلاع از این واکنش به سفارش صحابه، خدمت علی (ع) می رسند، علی(ع) نیز علت این برخورد پیامبر را ظاهر و لباس های آنان می خواند و می خواهد که آنان با لباس های ساده و بدون زر و زیور بر رسول خدا وارد شوند. این توصیه علی(ع) که حافظ اسرار پیامبر است، مؤثر واقع می شود و پیامبر این بار نصارای نجران را به حضور می پذیرد.
بزرگان گروه مسیحی، بحث و مناظره را با رسول گرامی اسلام آغاز می کنند. نخست از پیامبر درباره حضرت مسیح(ع) سؤالاتی می کنند. رسول الله در پاسخ، او را بنده و مخلوق خدا می داند که در رحم مریم پدید آورد و مخصوص خود گردانید. آنان پرسیدند: آیا برای او پدری سراغ داری که چنین فرزندی را به دنیا آورد.
اینجاست که خدای متعال بر رسول خود وحی می کند که: «ان مثل عیسی عندالله کمثل آدم خلقه من تراب ثم قال له کن فیکون» (59 آل عمران)
مثل عیسی در نزد خدا، همچون آدم است که او را از خاک آفرید و سپس به او فرمود: موجود باش، او هم فورا موجود شد.
یعنی ای رسول به آنها بگو اگر دوشیزه بودن مریم نشانه این است که عیسی فرزند خداست پس باید درباره آدم(ع) نیز این سخن را گفت چرا که او نیز بدون هیچ پدری و مادری به عرصه گیتی پاگذاشته است.
دستور خداوند به انجام مباهله
علمای مسیحیان نجران که پاسخی درباره منطق الهی پیامبر نداشتند اعتراف به اشتباه خود نمی کنند و وحی الهی اینچنین ادامه می یابد: «الحق من ربک فلاتکن من الممترین، فَمَنْ حاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَواْ نَدْعُ اَبْناءَنا وَاَبْناءَکُمْ وَنِساءَنا وَنِساءَکُمْ وَاَنْفُسَنا وَاَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلَ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَی الْکاذِبینَ» (60 و 61 آل عمران)
«این ها حقیقتی است از جانب پروردگار تو، بنابراین از تردید کنندگان مباش، هرگاه بعداز علم و دانشی (وحی) که به تو رسیده، بازکسانی با تو به ستیز و مجادله برخیزند بگو بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس و جان های خود دعوت کنیم و شما هم از نفوس خود، آنگاه مباهله کنیم و لعنت خدا را برای دروغگویان قرار دهیم» خداوند متعال دراین آیه پیامبر را به مباهله با مسیحیان امر می‌کند.
حقیقت مباهله
مباهله در اینجا به این معنی است که پیامبر و مسیحیان نجران با نزدیکان خود که در آیه قرآن ذکر شد در زمانی معین در صحرا به دعا و نیایش بپردازند و هر کدام مخالف یکدیگر را لعن و نفرین کنند و عذاب الهی را برای طرف مقابل بخواهند، تا اینکه خداوند با عذاب خود گروه حق را از باطل جدا کند و باطل را به سزای خود برساند.
روز مباهله فرا می رسد. مسیحیان تصمیم می گیرند که اگر محمد(ص) فرزندان و خاندان خود را که گرامی ترین انسان ها نزد اویند برای مباهله به همراه آورد از این کار پرهیز کنند زیرا این کار نشان از حقانیت او دارد، اما اگر با اصحاب و یاران خود وارد این عرصه شد با او مباهله نمایند.
پیامبر در زمان مقرر به میعادگاه مباهله وارد می شود، دست در دست امام حسن(ع) فرزند عزیز خود و حسین نیز در آغوش رسول خدا، علی(ع) در کنارش و فاطمه به دنبال پیامبر روانه هستند. با این کار، پیامبر می خواهد بگوید که حسن و حسین فرزندان من، فاطمه زن برگزیده خاندان رسالت و بهترین زنان عالم و علی نیز جان ونفس من است.
رسول خدا(ص) دستان خود را برای دعا بالامی آورد، اسقف مسیحیان نجران وقتی از نسبت علی، فاطمه و حسنین با پیامبر آگاه می شود و چهره های نورانی اهل بیت نبوت را می بیند، ترس سراسر وجودش را فرا می گیرد و همراهان خود را از تصمیم مباهله منصرف می کند و می گوید: چهره هایی را می بینم که هر گاه دست به دعا بلند کنند و از خدا بخواهند، بزرگترین کوه ها را از جا بکند، کوه ها فورا کنده می شوند. حال که نزدیکان و عزیزان خود را به مباهله آورده معلوم می شود که بر حق است زیرا اگر این چنین نبود آنان را در این عرصه حاضر نمی کرد و من نیز اگر می توانستم اسلام می آوردم. اکنون از مباهله با اینان بپرهیزید که من به نتیجه آن خوشبین نیستم.
این گونه بود که مسیحیان نجران از مباهله با پیامبر و اهل بیت عصمت(ع) پشیمان شده و حاضر می شوند به حکومت اسلامی مدینه النبی جزیه پرداخت کنند.
دستاوردهای مباهله
واقعه مباهله از چند جهت دارای اهمیت است، مباهله باعث شد تا بار دیگر حقانیت اسلام در برابر سایر ادیان الهی ثابت شود، اما آنچه که به این واقعه اهمیت بیش از پیش و قابل توجهی می دهد مساله فضایل علی(ع) و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) است. ائمه معصومین(ع) بارها و بارها در مقاطع مختلف برای اثبات حقانیت و بیان فضایل آل الله به این واقعه اشاره کرده اند.
مباهله، فضیلتی عظیم بود برای علی(ع) به عنوان جان پیامبر، فاطمه(س) به عنوان برترین زنان امت اسلام و حسنین(ع) فرزندان بلندمرتبه رسول خدا.
پیامبر به مناسبت‌های مختلف علی را نفس خود معرفی کرده، فاطمه را سرور زنان دو عالم و حسن و حسین(ع) را امامان امت و پیشوای جوانان اهل بهشت نامیده بود. در واقعه مباهله هم آیاتی که بر نبی مکرم اسلام نازل می‌شود در شأن علی و فرزندان و همسر اوست. آیه مباهله دلیلی است برای امامت علی(ع) پس از پیامبر، چرا که جز او هیچ کس دیگری نفس رسول خدا شمرده نشده بود و او تنها کسی است که در کلام وحی، نفس پیغمبر نامیده شده است. علی(ع) در بسیاری از حوادث برای اثبات امامت خود واقعه مباهله را به عنوان فضیلتی بزرگ برای خود ذکر کرده است و سایر ائمه هدی(ع) نیز به فراخور حال از این واقعه به عنوان فضیلتی ارزشمند برای اهل بیت یاد کرده اند.
آری مباهله پیش از آنکه حادثه ای تاریخی در صدر اسلام باشد وپیش از آنکه بخواهد ماجرای بحث و مناظره و رفتار رسول خدا با عده ای از اهل کتاب را مطرح کند، سندی محکم بر اثبات مرتبه و منزلت و جایگاه امامت و اهل بیت(ع) در نزد خدای متعال و رسول الله است و همواره مسلمانان را به سوی این حقیقت رهنمون ساخته است.
جایگاه علی، فاطمه و فرزندانشان در نزد پیامبر اگر چه پیش از این نیز مشهود و مشهور بود اما این بار خدا نیز خواست تا به وسیله قرآن کریم به امت مسلمان این پیام را برساند که اهل بیت(ع) جانشینان بر حق رسول خدا هستند و به همین دلیل است که شیعه در طول تاریخ تلاش نموده این مساله مهم را زنده نگه داشته و آن را سندی تاریخی برای مسأله جانشینی پیامبر بداند.
ـــــــــــــــــ
منابع:
تاریخ اسلام - آیت الله جعفر سبحانی
ترجمه و تفسیر المیزان جلد ششم- علامه سیدمحمدحسین طباطبایی(ره)
الارشاد - شیخ مفید(ره)
آدرس مقاله: سایت سازمان تبلیغات اسلامی
مقالات مرتبط:
ـ مباهله، روشنترین دلیل باورهای شیعه
ـ آیه مباهله، سند افتخار
ـ جایگاه علی در قرآن در رابطه با پیامبر (ص)
ـ هیئت نجران و داستان مباهله
ـ اهل‌بیت در قرآن: مباهله(1)
ـ اهل‌بیت در قرآن: مباهله(2)
ـ مباهله
ـ روز مباهله
:: ویژه‌نامه روز مباهله در سایت شهید آوینى را هم اینجا ببینید ::
کلمات کلیدی: امامت، امام علی، خلافت، پیامبر اعظم، مباهله، حضرت زهرا، امام حسن، امام حسین، نجران
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.
